kaiစိတ်ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေများ ယခုလတွင် စိတ်ရောဂါကြောင့်၊ တနည်းအားဖြင့် Mental Illnesses များနှင့် ဆက်စပ်၍ စွပ်စွဲပြစ်တင်ခံရခြင်း (stigma) ရှိနေပါသေးသည်။ “Stigma” ကို အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်၌ အောက်ပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်- မြန်မာလူမျိုးတိုင်း နားလည်ပါသည်။ စိတ်ရောဂါဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုက်ရုံနှင့် မြန်မာများက အထင်သေးတတ်ပါသည်။ ကဲ့ရဲ့စရာ၊ ရှုတ်ချစရာ၊ အပြစ်မြင်စရာဟု ထင်တတ်ကြ၍ ဝေဒနာရှင်ကိုယ်တိုင်ကရော၊ ဆွေမျိုးမောင်နှမများကပါ Mental Illnesses များကို ဖုံးကွယ်ထားတတ်ပါသည်။ ဒီလို stigma ကြောင့် တော်ရုံတန်ရုံ စိတ်ပညာရှင် (psychologist) နှင့် ပြီးရမည့်ကိစ္စ၊ ကုထုံး (therapy) နှင့် ပြီးရမည့်ကိစ္စဟာ ကြီးထွားသွားတတ်ပြီး စိတ်ရောဂါအထူးကုဆရာဝန် (psychiatrist) နှင့် တွေ့ရ၊ ဆေးဝါးသုံးဆောင်ရသော အဆင့်သို့ ရောက်သွားတတ်ပါသည်။ Mental Illnesses […]
အမေရိကားတွင် ရောက်နေကြသည့် မြန်မာအများစုမှာ ကားမောင်းနေစဉ် accident နှင့် ကြုံတွေ့ရမည်ကို လွန်စွာ ကြောက်တတ်ကြပါသည်။ အကယ်၍ accident နှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့လျှင် ဘာလုပ်ရမည်၊ ဘယ်လို ပြောရဆိုရမည်ကို မသိသူများ ရှိပါသည်။ အချို့မှာ သိနေသည့်တိုင် အင်္ဂလိပ်စကား ကောင်းကောင်း မပြောနိုင်၍ မိမိပြောချင်သည်ကို မပြောတတ်သူများလည်း ရှိပါလိမ့်မည်။ အကယ်၍ ပြောမှား၊ ဆိုမှား ဖြစ်ခဲ့ရင် မိမိဘက်က မှန်ပါလျက်နှင့် အရှုံးပေါ်ပြီး accident ဟာ မိမိရဲ့အပြစ် ဖြစ်သွားတတ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အောက်ဖေါ်ပြပါ အချက်လေးများကို အထူး သတိပြုစေလိုပါသည်။License မပါဘဲ ၊ မရှိဘဲ လုံးဝ ကားမောင်းဖို့ မစဉ်းစားပါနှင့် ။ အလားတူပင် Car insurance မရှိဘဲ ကားမောင်းဖို့ လုံးဝ […]
သို့သော် လူတိုင်း မခေါ်ရဲပါ။ ခေါ်ပြီး ဘာပြောရမည်ကို မသိသူများ ရှိနေပါသေးသည်။ ထိုသူများအတွက် အောက်ပါ အကြံပေးချက်လေးများက အထောက်အကူ ပြုပါလိမ့်မည်။ ဦးစွာပထမ မိမိ စိတ်ကို တည်ငြိမ်နေပါစေ။ အင်္ဂလိပ်လိုတော့ stay calm ပေါ့။ စိတ်တည်ငြိမ်နေမှ စကားပြောသည့်အခါ သဲသဲကွဲကွဲ ၊ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ 911 ကို ခေါ်ပြီးသည့်အခါ တဖက်က ပြောလာမည့် စကားကို နားစွင့်နေပါ။ ပုံမှန်အားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း ကြားရပါလိမ့်မည်။ 911 . What is the nature of your emergency? ပြီးမှ အရေးပေါ်ကိစ္စကို ပြောပါ။ တကယ့်အရေးပေါ်ကိစ္စများနှင့် ကြုံတွေ့ရသည့်အခါ ဖုန်းပေါ်မှာ ဘယ်လောက်ကြာကြာ နေနိုင်မလည်းမသိနိုင်၍ မိမိက […]
Send help to Myanmar Sometimes, it doesn’t just rain. It pours. Citizens of Burma, my home country now called Myanmar, already reeling from the world’s longest civil war, have been hit by a 7.7 magnitude earthquake. The death toll is more than 2,000 but that will likely to climb once rescuers dig through the rubble […]
ယခင်လက မတတ်သာ၍ ရဲအရာရှိများနှင့် ပတ်သက်ခဲ့ရပါက ဘယ်လိုနေထိုင်ရမည်၊ ဘယ်လိုပြောဆိုဆက်ဆံရမည် စသဖြင့် အတော်အသင့် ဖော်ပြခဲ့ပြီးပါပြီ။ လိုက်နာကျင့်သုံးကြဖို့ ထပ်မံတိုက်တွန်းလိုပါသည်။ ယခုလတွင်တော့ ရုတ်တရက် နေထိုင်မကောင်း၍ ဖြစ်စေ၊ accident တစ်ခုခုနှင့် ကြုံကြိုက်၍ဖြစ်စေ၊ ဆေးရုံသို့ သွားရမည်ဆိုပါက ဆေးရုံဝန်ထမ်းများ၊ သူနာပြုများ၊ ဆရာဝန်များနှင့် ပြောနိုင်ဆိုနိုင်အောင်၊ ပြောတတ်ဆိုတတ်အောင် ဖော်ပြပေးလိုပါသည်။ ဦးစွာပထမ စာဖတ်သူအားလုံးကို health insurance ရှိနေပါစေ။ မရှိသေးပါက မဖြစ်မနေ ရယူထားပါဟု သတိပေးလိုပါသည်။ ဤနိုင်ငံတွင် health insurance မရှိခဲ့ပါက အလွန်ပင် ဒုက္ခရောက်ပါသည်။ ကျန်းမာရေးကို လျှော့တွက်၍ မရပါ။ မိမိကိုယ်မိမိ နေထိုင်မကောင်း မဖြစ်နိုင်ဘူးဟု မထင်ကြပါနှင့်။ insurance ရှိသူများကိုလည်း လိုအပ်သည့် စာရွက်စာတမ်းများ အဆင်သင့်ဆောင်ထားဖို့ သတိပေးပါရစေ။ Accident ဖြစ်၍ သတိလစ်နေခဲ့ပါက စာရွက်စာတမ်း […]
လုံမလေးမွန်မွန်“သူ ဘာဖြစ်နေတာလဲ။” မော်လီက ရှေ့နည်းနည်းကိုင်းပြီး ပန်းခြံထဲကခုံပေါ်မှာ တစ်ယောက်တည်းထိုင်နေတဲ့ သနားစရာမိန်းကလေးကို ထပ်ချောင်းကြည့်လိုက်တယ်။ ပြီးတော့ နားရွက်လေးတွေပါ ခါသွားတဲ့အထိ ခေါင်းကို ခါယမ်းလိုက်တယ်။ “ဘယ်သိမှာလဲ ရော့ကီရဲ့။ သူ့ကြည့်ရတာ တော်တော်ဝမ်းနည်းနေပုံပဲ။” “ငါတို့ သူ့နားသွားကြည့်ရင် ကောင်းမလား။ တစ်ခုခု လုပ်ပေးနိုင်မလားလို့လေ။” မော်လီက သူနဲ့ ရော့ကီတို့ ထိုင်နေကြတဲ့ သစ်ပင်နောက်နားလေးကနေ ပတ်ထွက်လိုက်တယ်။ ကောင်မလေးကို သေသေချာချာ လှမ်းမြင်ရပြီ။ သူ့အမြင်အာရုံက သိပ်အကောင်းကြီးမဟုတ်ပေမယ့်လည်း ကောင်မလေး ငိုထားမှန်းတော့ သိတယ်။ အကြားအာရုံကလည်း ကောင်းလွန်းလို့ ကောင်မလေးရဲ့ တရှုံ့ရှုံ့အသံကိုတောင် ကြားနေရတယ်။ “အေး သွားရအောင်။” သူတို့ကိုယ်ပေါ်က အမှိုက်တွေကို ခါထုတ်လိုက်ပြီး နှစ်ယောက်သား ကောင်မလေးနား ကပ်သွားလိုက်တယ်။ အနားရောက်သွားတော့မှ ကောင်မလေးက တကယ်ကို ငိုထားတာပဲ။ မြင်ရတဲ့သူတို့ပါ မျက်လုံးလေးတွေ […]
သုတဓမ္မတရားတော်တွေကို လေ့လာရတာ လောကီအတွက်ရော လောကုတ္တရာအတွက်ရော သိပ်တန်ဖိုးရှိတာပဲ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိဆိုတဲ့ အမှန်မြင်လာတဲ့အခါ သမ္မာသင်္ကပ္ပဆိုပြီး အမှန်တွေးလာတယ်။ အမှန်တွေးလာတဲ့အခါ သမ္မာဝါစာ – မှန်တာပြောတယ်။ သမ္မာကမ္မန္န – မှန်တာလုပ်တယ်။ မှန်တာပြောပြီး မှန်တာလုပ်တဲ့အခါ သမ္မာအာဇီဝလို့ခေါ်တဲ့ မှန်ကန်စွာ အသက်မွေးမှုဖြစ်လာတယ်။ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို လောကီနယ်မှာ ကျင့်သုံးတာပေါ့။ ခု BA Part 3 တရားတွေဖြစ်တဲ့ ဗောဓိပက္ခိယတရားကို လေ့လာသုံးသပ်ခြင်း တရားတော်တွေကို နားထောင်နေတာ။ ဝီရိယရဲ့ စွမ်းဆောင်ချက် (၄) ချက်ရှိတယ်တဲ့။ (၁) မဖြစ်သေးတဲ့ အကုသိုလ်တွေ ဖြစ်မလာအောင် ကြိုးစားရမယ်။(၂) ဖြစ်လာတဲ့ အကုသိုလ်တွေကို ပိတ်ဆို့ဖယ်ရှားရမယ်။(၃) မဖြစ်သေးတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေ ဖြစ်လာအောင် ကြိုးစားရမယ်။(၄) ဖြစ်ပြီးတဲ့ ကုသိုလ်တရားတွေ တိုးပွားလာအောင် ကြိုးစားရမယ်။ဒီ (၄) ချက်ကို […]
နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး ဆောင်ရွက်ရင်း အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားကြပါစို့(၉) Activism လုပ်ငန်းကို နှစ်ရှည်လများ စွဲပြီးလုပ်လာသူ မြန်မာ Activists တိုင်း ရန်ဘက်များ opponents နှင့် ရန်သူများ enemies များနှင့် ရင်ဆိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခါမှာ အပြန်အလှန်ထိုးနှက်ချက်များကို မလွှဲသာမရှောင်သာ ကြုံတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတော့ မိမိရဲ့ရန်သူကို ထိထိမိမိ ထိုးနှက်နိုင်ဖို့၊ ရန်ဘက်ရဲ့၊ ရန်သူရဲ့ထိုးနှက်ချက်ကို ပညာပါပါ ပြန်လည်ချေပနိုင်ဖို့ The art of insult ကို နားလည်တတ်ကျွမ်းဖို့ လိုလာပါပြီ။ ဒီပညာဟာ ထင်သလောက် မလွယ်ပါ။ အင်္ဂလိပ်လိုတော့ It is easier said than done လို့ ဆိုရမှာပါ။ တိမ်မယောင်နဲ့နက်ပါတယ်။ လွယ်မယောင်နဲ့ ခက်ပါတယ်။ You need […]
နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး ဆောင်ရွက်ရင်း အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားကြပါစို့(၇) A plea for A Return to the Barracksဗိုလ်နေမြဲ ကျားနေမြဲ Is the expression often usedEach to returnWhere each belongsSu Kyi to the political arenaWhere she excelsThe military to the frontlinesWhere they can protect and serveThe military knows not how to ruleUniforms don’t belong in the halls of parllamentSu Kyi cannot be the […]
သမ္မတကြီးဟောင်းထရမ့်.. သမ္မတလောင်းအဖြစ်.. တရားဝင်လက်ခံပွဲမှာပြောလိုက်တာပါ..။ ပထမနေ့မှာလုပ်မှာတဲ့..။ “Drill baby drill” က… ၂၀၀၈ ကနာမည်ကြီးစကားလုံး.. ပြန်သုံးတာဖြစ်ပြီး.. အမေရိကားရဲ့ပိုင်နက်မြေက.. ရေနံတွေ.. အကုန်တူးထုတ်မယ်လို့ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်..။ တနည်းအားဖြင့်.. ကမ္ဘာ့ဥတုရာသီအစွန်းရောက်မှုကို.. မယုံ.. ရေနံ/ဂက်စ်ဆီကိုထုတ်နိုင်သမျှ.. ထုတ်ပြီး.. ကမ္ဘာကိုလည်းရောင်း.. အမေရိကားမှာလည်း.. ပေါပေါများများသုံးကြမယ့်သဘော..။ အရင်လိုပဲ.. ပြင်သစ်အကော့သဘောတူညီချက်က.. ထွက်မှာမို့… ကလိုင်းမိတ်ချိန်း … ဂလိုဘယ်ဝမ်းမင်း.. ဘာညာတွေဘေးချိတ်ပါပေါ့..။ နောက်တခု “close our borders,”က.. နယ်စပ်တွေပိတ်ပစ်မယ်… တဲ့ ..။ အမေရိကားရဲ့.. နယ်စပ်တွေကနေ.. တကမ္ဘာလုံးထောင့်ပေါင်းစုံက… လူတွေဝင်လာနေတာမှာ.. ရာဇဝတ်သားရော.. စိတ်ရောဂါရှင်ရော.. ဂိုဏ်းသမားတွေရော.. အကုန်ပါနေတာတဲ့..။ အဲဒါကြောင့်.. နယ်စပ်ကို.. တံတိုင်းပြီးအောင်ပြန်ခတ်ပြီးပိတ်မယ်..။ နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် A ပေးတာကိုလည်း.. ရပ်ပစ်မယ်ဆိုပါတယ်..။ ရောက်နေပြီးတဲ့သူတွေကိုလည်း.. သမိုင်းမှာရှိဖူးတဲ့.. သမ္မတအိုက်စင်ဟောင်ဝါလက်ထက်ကထက်ပိုပြီး.. အကုန်လာရာနိုင်ငံပြန်ပို့မယ်… […]
“West Virginia ရှိအန္တရာယ်အများဆုံးအလုပ်နေရာများထဲမှတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အသားစက်ရုံကြီးဟာ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာမှာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူအလုပ်သမားတို့ရဲ့လုပ်အားကနေ အမြတ်ထုတ်ခဲ့သည်။” – by Allen Siegler MOOREFIELD( မိုးဖီး)— ၂၀၂၀ခုနှစ်၏ မိုးရွာထားသောနေ့လယ်ခင်းတခုမှာဖြစ်သည်။ အနောက်ဗာဂျီးနီးယား(West Virginia)ကြက်သားစက်ရုံသည် ညစ်ပေလျက်ရှိသည်။ သားသတ်ရုံမှာ ချွန်မြသောသံချိတ်များ၊ အရိုးဖယ်အသားထွင်သောလွှများနှင့် ကုန်ပစ္စည်းများကိုတင်ပြီး သယ်ပို့သည့် ရွေ့လျားစက်များရှိသည်။ သီတင်းပတ်တိုင်းမှာ ကြက်အကောင်ရေသန်းချီသတ်ရသော သားသတ်စက်သည် တိရစ္ဆာန်တို့မှထွက်သောအညစ်အကြေး၊သွေး၊ ဇီဝအကြွင်းအကျန်တို့ဖြင့် တောက်လျှောက်ပေကျံ နေလျက်ရှိသည်။ ထိုနေ့မှာ Hardy County ၏ အကြီးဆုံးအလုပ်ရှင်ပိုင်ဆိုင်သော အသားစက်ရုံမှ စက်များကို သန့်ရှင်းရေးအလုပ်သမားများက ဆေးကြောသန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်နေကြသည်။ ထိုသန့်ရှင်းရေးအလုပ်သမားအများစုမှာ ဟစ်စပန်းနစ်(Hispanic)များဖြစ်ကြပြီး ၎င်းတို့ထဲမှာ လူအများမှာ အမေရိကားသို့ရွှေ့ပြောင်းအခြေချလာသူများဖြစ်ကြသည်။ .ပေါ်တူရီကန်လူမျိုး (Puerto Rican)အမျိုးသားတစ်ဦးသည် မထင်မှတ်ဘဲ လည်ပတ်လျက်ရှိသော ကုန်ပစ္စည်းများကိုတင်ပြီး သယ်ပို့သည့် ရွေ့လျားစက်ကို သန့်ရှင်းရန် ဒူးထောက်လျက်ရှိသည်။ […]
Learning English through Activismယခုလမှာတော့ Activism လုပ်ငန်းများအနက် အထူးအရေးပါတဲ့ Fund raising အကြောင်းကို ဖေါ်ပြလိုပါတယ်။ fund raising လုပ်လိုသူများ သိသင့်သိထိုက်တဲ့ အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရလေးများကို အရင်လေ့လာကြရအောင်။ AppealA fundraising or donation appeal asks supporters to contribute money to your cause. Typically ask is part of a fundraising campaign. It can be delivered via letter, email, social media, or online campaign page – or a combination […]
Swe Swe Myint, in her mid-50s, immigrated to the US with her family in 2000 through the Diversity Visa program. Originally an elementary school teacher in Burma, when her husband underwent two heart surgeries, she made the decision to become a caregiver after completing an online caregiver certification Program in 2018. Swe is a Fremont […]